UDHEZUES
PER SIGURINE GJATE PERDORIMIT TE INTERNETIT
I. SIGURIA GJATE PERDORIMIT TE INTERNETIT: [link]
- Si te mbroni kompjuterin tuaj
Lexoni me kujdes politikat e privatesise per faqet e Internetit te cilat i perdorni. Mbajini
te gjitha programet kompjuterike (duke perfshire edhe browser-in tuaj) ne perditesim
automatik. Keshillohet te mos ruhen ne browser username dhe password te adresave
tuaja email apo kredenciale logimi ne sisteme te ndryshme. Perdorni programe
kompjuterike si firewall, antivirus, antispam, antispyware, apo software te tjera per
mbrojtjen e lundrimit tuaj ne rrjet. Programe te tilla me License nga prodhuesit garantojne
mbrojtje shume te mire te pajisjeve tuaja qe perdorin internetin.
Vendosni fjalekalime me karaktere dhe shkronja te vecanta per te mbrojtur lidhjen tuaj
wireless ne shtepi. Instaloni update (perditesimet) e sistemit operativ Windows te
quajtur ‘Windows Update’ i cili eshte nje sherbim qe ofron Microsoft dhe kjo e lejon
kompjuterin tuaj te qendroje i perditesuar dhe larg kercenimeve te sigurise si viruse apo
malware dhe komponenteve te tjera te demshme.
Vizitoni Windows Update ne faqen www.microsoft.com per te perditesuar kompjuterin
tuaj. Microsoft njofton shpesh ne kompjuterin tuaj per software updates (rifreskime te
programeve) qe jane projektuar per te zgjidhur kercenimet e sigurise dhe sugjerojme ti
pranoni keto perditesime. - Mbroni te dhenat tuaja personale
Perpara se te vendosni te dhenat tuaja, shikoni per shenja te sigurise qe nje Web faqe
mund te kete; Web https (“s”, e siguruar) dhe nje çeles te mbyllur afer. Asnjehere mos
jepni te dhenat tuaja ne pergjigje te nje e-maili, etj. Publikoni sa me pak detaje qe iu
identifikojne juve apo vendndodhjen tuaj. Kujdes! Mos publikoni online gjera per te cilat
nuk deshironi te jene publike Informacion me te detajuar per mbrojtjen e te dhenave
personale d te gjeni me poshte. - Mendoni perpara se te publikoni
Mendoni perpara se te bashkengjitni skedare a foto, apo te klikoni mbi nje link ne nje e-
mail; ne qofte se ju nuk i njihni derguesit, ata mund te jene te rreme. Jini te kujdesshem
kur klikoni link-e te ndryshme ne internet. Mos ndani me njerez te panjohur e-mail
adresen tuaj private dhe mbajeni per vete fjalekalimin. Gjate plotesimit te formulareve te
ndryshem plotesoni vetem fushat e kerkuara (ato te shenuara me yll *. Vertetoni se faqja
e Internetit eshte e sigurt duke kerkuar shenja identifikuese; Mos publikoni identitetin
tuaj kur luani lojera online, por perdorni nofka per veten tuaj (pseudonime);
- Krijoni fjalekalim te forte dhe mbajeni ate te fshehte
Krijoni fjalekalim me te pakten tete karaktere (sa me i gjate, aq me i mire) dhe perfshini
ne te germa te medha dhe te vogla, numra dhe simbole. Mos perdorni te njejtin fjalekalim
kudo. - Mbroni veten nga mashtrimet nga e-maile te panjohura
Perpara se ti lexoni, shikoni me kujdes emertimet/titujt e emaileve qe merrni, sidomos
ato me tituj “fitues”, mesazhet me shenime si “gabim”, mesazhe me gabime gramatikore,
mesazhet me kerkesa per te dhenat tuaja personale, si numra llogarie, karte krediti, etj.
Mendoni se jo gjithmone ajo qe duket shume e mire, eshte e tille. - Perdorimi i sigurt i rrjeteve sociale
Per t’u regjistruar dhe perdoru disa rrjete sociale, si psh “Facebook”, “Tweeter”,
“Instagram”, etj, zakonisht kerkohet qe mosha e personit te jete mbi 13 vjeç. Shikoni per
mundesine “Rregullo privatesine” ne rrjetet sociale, per te menaxhuar se cilet persona
mund te shohin profilin tuaj. Kontrolloni se si njerezit mund t’ju kerkojne ne rrjet dhe te
bejne komente.
Gjithashtu, mesoni se si mund te bllokoni hyrjet e padeshiruara. Mos postoni çdo gje qe
ju mendoni. Perzgjidhni me kujdes pranimin e miqve te rinj, si dhe rishikoni periodikisht
se çfare miqte publikojne ne lidhje me ju.
